Waarden vormgeven

Door de leefomgevingswaarde van erfgoed expliciet te maken in ontwerpschetsen voor de ruimtelijke ingreep, ondersteun je een transparant gesprek over de keuzes die gemaakt moeten worden. Bij een ruimtelijke ingreep kunnen immers meestal niet alle bestaande leefomgevingswaarden in gelijke mate bewaard of doorontwikkeld worden.

Actievoerders verbeelden hoe de plaatsing van windmolens bij Urk er uit zou kunnen zien.

Op basis van de aanwezige leefomgevingswaarden kunnen ontwerpers verschillende alternatieve ontwerpschetsen maken. Deze worden met de betrokkenen besproken om voor- en nadelen voor leefomgevingskwaliteit helder te krijgen. Het gesprek maakt duidelijk welke ruimtelijke elementen de ‘dragers’ zijn van de waardering van mensen. Doordat de waardering van betrokkenen letterlijk vorm krijgt, kan het gesprek over de waarden die zij aan het erfgoed toekennen worden verdiept. Ontwerpen wordt ingezet als hulpmiddel om het gesprek te voeren over waarden.

Onderstaande toepassingen van deze methode geven een indruk welke waarderingen en ruimtelijke elementen in zo’n dialoog naar boven kunnen komen.

Uiteindelijk, maar pas in tweede instantie, gaat het ook om het maken van een definitief ruimtelijk ontwerp. De geschetste ontwikkelingsvarianten leveren een basis voor een set beleidsalternatieven waartussen later in het proces gekozen kan worden.

Ook nadat er is gekozen welke waarden door de ingreep geaccentueerd moeten worden, heeft de ontwerper verschillende middelen ter beschikking om dat te realiseren. Een set van 10+1 ‘tabula scripta’- ontwerpstrategieën wordt beschreven in het boek ‘Rewriting architecture’ van Rijksbouwmeester Floris Alkemade e.a.

Waarden expliciet onderdeel maken van het ontwerpproces gebeurt overigens ook op andere terreinen dan erfgoed en met andere theoretische kaders dan de waardenbenadering, zoals bijvoorbeeld het artikel Designing for divergent values van Marina Bos-de Vos laat zien.

Waarden vormgeven

Woonwijk Lunetten

Natuurgebied de Geelders