Nationale kentallen zijn bijvoorbeeld gebruikt voor de kosten van maatregelen, de technische eigenschappen van installaties (zoals warmtepompen) en het schatten van de warmtevraag van een specifiek woningtype van een bepaald bouwjaar en energielabel, gecorrigeerd voor gemiddelde temperatuurverschillen tussen 2019 en 2030.

Locatiespecifieke kentallen zijn gebruikt voor de eigenschappen van woningen en gebouwen (bouwjaar, vloeroppervlakte, type woning/gebouw, energielabel, etc.), de lengte van warmtenetten en de beschikbaarheid van collectieve warmtebronnen (voor onder andere geothermie, warmte-koudeopslag, restwarmte).

De Startanalyse bestaat uit modelmatige berekeningen voor elke buurt en gemeente van de kosten (in 2030) van maatregelen om (uiterlijk in 2050) klimaatneutraal gebouwen te verwarmen. Energieprijzen en techniekkosten kunnen zich anders ontwikkelen dan nu wordt verwacht. Een gevoeligheidsanalyse verkent de invloed van alternatieve kostenontwikkelingen. Als een wijk later dan 2030 aan de beurt komt is het verstandig deze factoren later opnieuw te berekenen.

De jaarlijkse nationale kosten (in €/ton CO₂-emissiereductie) betreffen de jaarlijkse extra kosten in 2030 t.o.v. de situatie (Referentie-2030) waarin alleen de kosten van aardgas en elektriciteit veranderen en in de gebouwde omgeving verder geen maatregelen worden genomen om de CO₂-uitstoot te beperken. De Startanalyse gaat er wel van uit dat alle bronnen voor warmte en elektriciteit geheel hernieuwbaar zijn (eindbeeld 2050). De nationale kosten worden weergegeven in €/ton CO₂-reductie om de relatieve kosten van buurten met elkaar te kunnen vergelijken. Detailkaarten kunnen ook de nationale kosten per woningequivalent leveren, wat een indicatie is van de totale kosten (inclusief netwerkkosten in de buurt) per gemiddelde woning.

De lokale omstandigheden kunnen verschillen van de aannames die in de Startanalyse zitten. Die lokale omstandigheden komen aan de orde in een aanvullende door de gemeente uit te voeren analyse (zie hiervoor de Handreiking voor lokale analyse).

Deze versie van de Startanalyse neemt voor alle berekeningen aan dat de gebouwisolatie minimaal op het niveau van schillabel B of schillabel D wordt gebracht. Schillabel B of D staat gelijk aan de isolatiemaatregelen van energielabel B of D (dus zonder de bijdrage mee te nemen van installaties zoals zonnepanelen of warmtepompen). Het toegepaste type gebouwisolatie verschilt per variant. Dit onderscheid tussen schillabel B of D is alleen van toepassing op woningen. Utiliteitsbouw wordt altijd in elke variant minimaal naar het niveau van schillabel B gebracht. Bij woningen wordt schillabel D alleen toegepast bij technieken die water van minimaal 70 graden aan radiatoren leveren. Bij schillabel D is dat nodig om huizen comfortabel te kunnen verwarmen bij strenge vorst.

De Samenvattende pagina geeft per buurt aan welke strategie (alternatief verwarmingssysteem) de laagste nationale kosten heeft. Deze pagina toont de strategie voor dat deel van de buurt dat nog aardgasvrij moet worden gemaakt. Die kosten zijn berekend onder de veronderstelling dat de omliggende buurten dezelfde strategie uitvoeren. Als dat niet zo is, kunnen de kosten afwijken en is een aanvullende analyse nodig.

Bestaande warmtenetten blijven gehandhaafd. Dit betekent dat niet is afgewogen of de warmte wellicht beter in een andere buurt ingezet zou kunnen worden. In de kostenberekening is wel verondersteld dat de bronnen van bestaande (en nieuwe) warmtenetten worden verduurzaamd.

De Startanalyse neemt aan dat de capaciteit van een bestaand warmtenet precies past bij de warmtevraag van de reeds aangesloten woningen/gebouwen. Als meer woningen en gebouwen moeten worden aangesloten brengt het model de kosten voor uitbreiding van het warmtenet in rekening.

De Startanalyse rekent met kentallen van nationale gemiddelden van types gebouwen en woningen, bijvoorbeeld voor besparing, kosten voor renovatie naar een beter schillabel en de warmtevraag. Deze versie van de Startanalyse houdt geen rekening met ander gedrag, ander gebruik, of de monumentale status van een pand. De Startanalyse houdt ook geen rekening met sloop en nieuwbouw van gebouwen na het startjaar.

‘Groengas’ is op aardgaskwaliteit gebracht biogas. Dat wil zeggen dat groengas in het gebruik dezelfde eigenschappen heeft als aardgas. Met ‘duurzaam gas’ wordt aan groengas of waterstof gerefereerd.

Het Klimaatakkoord gaat ervan uit dat in 2050 2 miljard m3 groengas beschikbaar is voor de gebouwde omgeving. De Startanalyse reserveert daarvan 0,5 miljard m3 voor hulpketels van midden- en hogetemperatuurwarmtenetten. De rest (1,5 miljard m3) is beschikbaar voor individuele verwarmingssystemen (hybride warmtepompen en cv-ketels op groengas).

Voor waterstof is geen limiet gehanteerd, omdat hiervoor momenteel geen breed gedragen schattingen bekend zijn. De nationale productie van waterstof kan nog sterk groeien maar wordt uiteindelijk beperkt door de toepasbaarheid van CCS (in het geval van blauwe waterstof) en de elektriciteitsproductie uit wind-op-zee (voor groene waterstof). Hoeveel waterstof er op termijn tegen welke tarieven uit het buitenland geïmporteerd kan worden is momenteel volledig onbekend. Daarnaast is nog onduidelijk hoe de in Nederland op termijn beschikbare waterstof wordt verdeeld onder sectoren industrie, transport en gebouwde omgeving.

Het model brengt de jaarlijkse kapitaalslasten van bestaande energie-infrastructuur (warmte, gas - en elektriciteitsnetten) niet in rekening. Die kapitaalslasten moeten sowieso betaald worden, ongeacht de keuze voor de ene of andere aardgasvrije strategie.

Als in een buurt de huidige capaciteit van het elektriciteitsnet tekortschiet voor het alternatief van aardgas, neemt het model de kosten van de benodigde verzwaring van het elektriciteitsnet mee in de berekeningen. In de onderhoud- en beheerkosten wordt die verzwaring nog niet meegenomen, maar het gaat waarschijnlijk om kleine bedragen. Kosten voor eventuele aanpassingen in hogere netvakken blijven hier buiten beschouwing.

De Startanalyse bepaalt de kosten per strategie alsof alle buurten in Nederland dezelfde strategie toepassen. In de praktijk kunnen die kosten anders uitvallen. Zo kan een warmtenet duurder uitvallen als de omliggende buurten niet worden aangesloten. De kosten van de transportleiding vanaf de warmtebron kunnen dan namelijk niet gedeeld worden met de omliggende buurten.

De Startanalyse gaat uit van de dichtstbijzijnde bestaande warmtebron (hoge- of middentemperatuur), gelokaliseerd in een landelijke inventarisatie. De Startanalyse zegt niet hoeveel van die bron in de praktijk voor een buurt beschikbaar is. Het model zorgt er voor dat de maximale capaciteit van deze bron niet wordt overschreden bij gezamenlijk gebruik door meer buurten.

Voor geothermiewarmtebronnen geldt: de kosten worden naar rato van het gebruik toegewezen aan buurten. Deze bronnen worden geheel gebruikt, binnen de contour die voor zo’n bron kan worden getrokken op basis van de kansenkaart. Het is onzeker of deze geothermiebron in de praktijk de berekende hoeveelheid warmte zal produceren. Om dat vast te stellen is lokaal nader bodemonderzoek nodig.

De Startanalyse hanteert gemiddelde kosten voor graafwerkzaamheden en houdt geen rekening met de (on)geschiktheid van de lokale ondergrond voor het aanleggen van extra kabels en leidingen.

Gemeenterapport - Dit rapport bevat de tabellen per gemeente en per buurt en licht uitgebreid toe hoe de resultaten uit de Startanalyse kunnen worden geïnterpreteerd.

Achtergrondrapport - Dit achtergrondrapport bij de Startanalyse aardgasvrije buurten geeft informatie over de manier waarop de berekeningen voor de Startanalyse tot stand zijn gekomen.

Achtergronddocument: Waterstof voor de gebouwde omgeving; operationalisering voor de Startanalyse 2020 - Dit document verkent de toekomstige nationale kosten van waterstoflevering aan woningen en bedrijfsgebouwen. Het behandelt ook factoren die van invloed zijn op de toekomstige beschikbaarheid van waterstof voor verwarming van gebouwen, als alternatief voor aardgas.

Achtergronddocument: Kosten klimaatneutrale elektriciteit in 2030 - Dit document verkent de nationale kosten van productie en levering van elektriciteit aan woningen en bedrijfsgebouwen in Nederland, als die productie in 2030 al klimaatneutraal zou moeten zijn. Deze kostenraming is nodig om in de Startanalyse 2020 een goede vergelijking te kunnen maken van de kosten van verschillende strategieën om gebouwen zonder aardgas te verwarmen.

Achtergronddocument: Bepaling energiebesparing woningen - Dit document beschrijft de methode die in de Startanalyse 2020 is gebruikt om het effect van isolatiemaatregelen te bepalen en vergelijkt die met methoden die elders worden toegepast.

Verschillenanalyse - In opdracht van het ECW heeft Ecorys een verschillenanalyse gemaakt tussen de Startanalyse 2019 (SA-2019) en Startanalyse 2020 (SA-2020). Met hulp van deze analyse kun je zien welke factoren de verschillen tussen de SA-2019 en SA-2020 veroorzaken. Het rapport kun je hier boven downloaden. Het Excel-bestand met informatie over de methodiek afpelfactoren kun je downloaden op de ECW website (zie onderdeel ‘Meer weten over de Startanalyse’). Het bijbehorende Excel-bestand met informatie per buurt is op aanvraag beschikbaar. Neem daarvoor contact op met de ECW Helpdesk.