Een circulaire economie is gericht op het optimaal inzetten en hergebruiken van grondstoffen in de verschillende schakels van de productieketen: van de winning van grondstoffen tot consumptie. Grondstoffen dreigen schaars te worden door een groeiende bevolking en toenemende welvaart in de wereld. Hierdoor wordt het steeds belangrijker om de beschikbare grondstoffen zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Dit geeft ook nieuwe kansen voor bedrijven: nieuwe markten, meer samenwerking en minder grondstoffenverbruik.
De transitie naar een circulaire economie is volgens de Europese Commissie 'de gelegenheid om onze economie te transformeren en nieuwe en duurzame concurrentievoordelen voor Europa te genereren'.
De transitie naar een circulaire economie biedt economische kansen voor Nederland, kan Nederland minder afhankelijk maken van de import van schaarse grondstoffen en bijdragen aan een schoner milieu.
Het is een flinke opgave om deze kansen te realiseren. Zo zijn investeringen en nieuwe allianties van bedrijven nodig en zullen bedrijven met gevestigde belangen de transitie remmen. Overheidsbeleid zal vaak nodig zijn om belemmeringen te overwinnen en een andere kijk op het belang van grondstoffen te krijgen.
Anders dan in een lineaire economie worden in een circulaire economie grondstoffen optimaal gebruikt. Dat wil zeggen: ze worden steeds gebruikt in een toepassing met de hoogste waarde voor de economie en de minste schade voor het milieu.
Een lineaire economie is een take-make-waste-economie, waarin ongeremd gebruik wordt gemaakt van grondstoffen waarvan producten worden gemaakt die na gebruik weer worden weggegooid.
In een circulaire economie staat juist het hergebruik van producten en grondstoffen centraal en worden afval en schadelijke emissies naar bodem, water en lucht zo veel mogelijk voorkómen (‘het sluiten van kringlopen’).
De overgang van een lineaire naar een circulaire economie vergt een systeemverandering of transitie. Een ander ontwerp of proces (zoals 3D-printing), producten die te repareren of herstellen zijn, recycling en anders denken over producten (bijvoorbeeld delen) zijn onderdelen van zo’n verandering.
De prioritering volgens de R-en is een vuistregel om te bepalen hoe grondstoffen hoogwaardig in de kringloop kunnen worden gehouden. Er zijn echter altijd uitzonderingen.
Nederland kan in Europa bijna worden gezien als een dichtbevolkte stad met een goede infrastructuur, mainports en logistiek. Dit schept goede condities voor een circulaire economie. Hierdoor kunnen producten (zoals auto’s) makkelijker worden gedeeld en reststromen eenvoudiger industrieel benut.
Nederland heeft al vroeg maatregelen genomen om het storten van afval terug te dringen. Mede hierdoor heeft het een van de hoogste recyclingpercentages in Europa. Nederland heeft veel kennis over scheidingstechnologie en het logistieke systeem rondom afvalinzameling en recycling.
Deze ervaring en kennis kunnen worden gebruikt in de verdere ontwikkeling van een circulaire economie in Nederland maar ook daarbuiten. Daarnaast worden veel grondstoffen via Nederland getransporteerd, waardoor ons land geschikt is als scharnierpunt (grondstoffenrotonde).
