Wat is de Waardenbenadering en waarom is deze als basis gekozen?

Wat is de relatie tussen leefomgevingswaarden en Omgevingswet?

Wat betekenen leefomgevingswaarden voor de bescherming van erfgoed?

De leefomgevingswaarden van erfgoed

Mensen waarderen erfgoed als zintuigelijke ervaring. Vooral vanwege het aanzicht, maar niet alleen: andere zintuigen spelen ook een rol. De ervaring kan harmonieus en aangenaam zijn, maar de esthetische waarde kan ook schuilen in het feit dat erfgoed verrast, imponeert of op een andere manier indruk maakt.


Esthetische waarde

Esthetiek

Mensen waarderen erfgoed als onderdeel van het sociale weefsel in een gebied. Erfgoed is dikwijls de ankerplaats voor een gewaardeerde sociale praktijk, bijvoorbeeld als er zich rond het erfgoed een groep mensen heeft geformeerd die daar gedurende een langere tijd elkaar ontmoeten, samenwerken, of collectief iets beleven.  Soms ligt de sociale waarde juist in het feit dat mensen het fijn vinden om even weinig andere mensen tegen te komen, zoals bijvoorbeeld in een hofje.


Sociale waarde

Sociaal

Mensen waarderen erfgoed omdat ze er de ontmoeting met iets authentieks ervaren. Ze ervaren de eigenheid van een bepaalde plek of gebied, met zijn eigen specifieke geschiedenis. Die geschiedenis kan liggen in grote verhalen die eeuwen omspannen, maar ook in persoonlijke verhalen van het eigen leven, familie of bekenden. Het erfgoed ‘vertelt’ de biografie van die plek en van de mensen die er leefden of leven.


Identiteitswaarde

Identiteit

Mensen waarderen erfgoed omdat het onbekende inzichten en ervaringen in zich bergt. Het is voor hen waardevol door wat ze er nog niet over weten. Het is als het ware de uitnodigende horizon van een ontdekkingsreis. Erfgoed bevat vaak wetenschappelijke kennis die nu nog niet ontsloten kan worden. Zo wordt archeologisch erfgoed vaak in situ bewaard voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek. Maar erfgoed biedt ook persoonlijk verrijkende ervaringen van ontdekking, zoals het gevoel van avontuur of van trots zelf erachter te komen hoe iets zit.


Ontdekkingswaarde

Ontdekking

Mensen waarderen erfgoed omdat het praktisch is. Het heeft fysieke eigenschappen die het geschikt maken voor een bepaalde activiteit. Die geschiktheid kan liggen in de hoeveelheid m2, de indeling van de ruimte, de bereikbaarheid, de goede akoestiek, de ligging ten opzichte van een passantenstroom, etc. Soms is het juist de flexibiliteit die erfgoed biedt om gemakkelijk van functie te veranderen, die het accommodatiewaarde geeft.


Accommodatiewaarde

Accommodatie

Mensen waarderen erfgoed omdat het hun door voorgaande generaties is doorgegeven. Los van de vraag of ze het erfgoed om een andere reden waarderen, vinden ze dat het niet aan hen is om het te laten verdwijnen. Ze voelen zich verantwoordelijk om het als huidige generatie gebruikers en beheerders op hun beurt door te geven.


Verervingswaarde

Vererving

Mensen waarderen erfgoed omdat het iets toevoegt aan een concrete collectie. Een collectie heeft een scope, een thema, een doelgroep, en afhankelijk daarvan heeft een stuk erfgoed toegevoegde waarde omdat het de verzameling beter en completer maakt, of niet. Wat op nationaal niveau wellicht niet bijzonder genoeg is om als Rijksmonument aangemerkt te worden, kan dat op regionaal niveau wel zijn. Een keuze voor een bepaald thema, zoals bijvoorbeeld militair erfgoed, brengt nieuwe gebouwen als waardevol in beeld.


Collectiewaarde

Collectie

Mensen waarderen erfgoed omdat het een idee uitdrukt dat ze herkennen, koesteren en waarnaar ze onderling verwijzen. Dat idee kan een stroming zijn in kunst of ambacht, een gezamenlijk ideaal, een manier van leven, een concrete persoon, een bekende plek, een regionale cultuur, een religie, een bouwtechniek… Het idee kan naar het verleden verwijzen (cultuurhistorie), maar ook naar iets hedendaags.


De leefomgevingswaarden van erfgoed

Leefomgevings­waarden van erfgoed

Leefomgevingswaarden van erfgoed