Circulair bouwen: negen verhalen in beeld en woord
Slimmer en efficiënter omgaan met grondstoffen. Daar draait het om in een circulaire economie. Zo’n economie helpt in de strijd tegen de plasticsoep in oceanen, klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Veel van de natuur- en milieuproblemen zijn namelijk te herleiden tot een verspillende omgang met grondstoffen. In zijn tweejaarlijkse Integrale Circulaire Economie Rapportage laat het PBL zien hoever Nederland is met de omslag naar een circulaire economie.
Belangrijk, dat wetenschappelijke onderzoek, maar hoe ziet een circulaire economie er in de praktijk uit? Het PBL vond zo’n 85.000 circulaire activiteiten in Nederland. Wat voor circulaire activiteiten ontplooien de bedrijven precies en hoe doen ze dat?
Het PBL vroeg Jan Rutten (tekst) en Theo Baart (fotografie) een kijkje te nemen bij bedrijven in de bouwsector, een sector die veel grondstoffen gebruikt en dus cruciaal is in de transitie naar een circulaire economie. Ze interviewden ondernemers, vroegen naar hun nieuwe samenwerkingsverbanden, en fotografeerden circulaire productieprocessen, innovatieve toepassingen en bouwplaatsen. Hun rondreis langs bedrijven en projecten leverde negen boeiende verhalen op, in beeld en woord.
Doel van de beeldverhalen is om de dialoog over circulair ondernemen te voeden en om te leren van de manier waarop de negen bedrijven kansen benutten en met belemmeringen omgaan. Samenwerking blijkt voor de bouwsector het sleutelwoord. Ondernemers zoeken elkaar op en werken samen – om aan bijvoorbeeld andere grondstoffen, nieuwe leveranciers en nieuwe afzetmarkten te komen. Hoe gaan de geïnterviewde ondernemers deze nieuwe samenwerking aan, wat lukt wel en wat (nog) niet? Hoe herkennen en benutten zij kansen voor circulair bouwen?
Ook voor overheden, nationaal en decentraal, kunnen de verhalen als inspiratie dienen. Overheden vervullen een belangrijke rol als opdrachtgever van bouwprojecten, of als vergunningverlener bij – bijvoorbeeld - gebiedsontwikkeling. De beeldverhalen dragen bij aan meer inzicht bij bestuurders en ambtenaren van provincies, gemeenten en waterschappen, in hun rol om circulair bouwen te bevorderen. Welke lessen kunnen overheden trekken uit de ervaringen van bedrijven?
Alle beeldverhalen
-
Door middel van innovatieve asfaltmengsels vergroot grond-, weg- en waterbedrijf Dura Vermeer het aandeel secundair materiaal bij de aanleg en het onderhoud van wegen. Het bedrijf richt zich ook op infrastructuur ‘as a service’, door eigenaar te blijven van het materiaal en voor langere tijd verantwoordelijk te blijven voor beheer en onderhoud. -
De Rutte Groep uit Amsterdam benut beton uit sloopgebouwen, door de cementfractie er uit te halen en als ‘Freement’ in de markt te zetten, bruikbaar voor nieuw beton. Het bedrijf is ook initiatiefnemer en eigenaar van City Barging, dat zich richt op elektrisch vervoer van bouwmaterialen over het water in Amsterdam. -
Op de plek van de voormalige Amsterdamse Bijlmerbajes komen 1.350 woningen in alle categorieën, van sociale woningbouw tot exclusieve appartementen. Circulair bouwen is een uitgangspunt voor dit project. Van de oude gevangenis wordt 98 procent van de materialen gerecycled. -
Het Rotterdamse bedrijf Superuse Studios wil grondstoffengebruik minimaliseren door zoveel mogelijk bestaande bouwmaterialen te hergebruiken. Daarvoor heeft het de Oogstkaart geïntroduceerd, een circulaire marktplaats voor oude materialen en grondstoffen, en de Pulsapp, een tool om grondstoffen- en afvalstromen te inventariseren. -
Alliander liet zijn kantoren in Arnhem en Duiven renoveren tot circulaire en energie-neutrale bedrijfsruimten. Het energienetwerkbedrijf nam daarvoor een consortium van partijen in de arm, zoals architecten, bouwers, vastgoedbeheerders en installateurs. -
New Horizon Urban Mining uit Geertruidenberg werkt samen met marktpartijen om bouwdelen en materialen die vrijkomen bij sloopprojecten te ontmantelen en een nieuwe bestemming te geven. Niet recyclen maar upcyclen, is het motto. -
Rigo Verffabriek recyclet oude muurverf en produceert eigen lijnolieverf, een product op basis van vlas. Lijnolieverf is niet gemaakt van aardolie zoals veel verven, maar is gemaakt van biogrondstoffen. Het past daarom bij een circulaire economie waarin fossiele grondstoffen vervangen worden door biogrondstoffen. -
Marker Wadden is een initiatief van Vereniging Natuurmonumenten, met als doel de natuur in het Markermeer te herstellen en daarmee een nieuwe biotoop te maken voor vogels, planten en onderwaternatuur. Op de jonge eilanden staan er voor de bezoekers houten gebouwen die modulair en circulair ontworpen zijn. -
Het Hengelose bedrijf Alkondor is gespecialiseerd in aluminimum gevelconstructies voor de woning- en utiliteitsbouw. Het bedrijf heeft het concept ontwikkeld van de circulaire gevel ‘as-a-service’; gedurende de levensduur blijft het betrokken bij beheer en onderhoud van de gevel. Daarbij wordt secundair aluminium uit restmateriaal maximaal hergebruikt.