Ruimtelijke ontwikkeling vraagt om beleidskeuzes, nieuwe manieren van samenwerken tussen betrokken partijen en creatieve oplossingen voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. Bovenregionale ontwikkelingen en nationale beleidskeuzes zijn van invloed op de vorming en uitvoering van lokale en regionale keuzes. Daarbij gaat het om onderwerpen als de energietransitie, de aanpassing aan het veranderende klimaat, de kringlooplandbouw, participatie bij ontwikkelprocessen, complexe (binnenstedelijke) gebiedsontwikkeling, specifieke doelgroepen op de woningmarkt en veranderende regelgeving. De combinatie van deze onderwerpen maakt van de ruimtelijke inrichting een ingewikkelde puzzel, maar kan ook veel kansen bieden voor het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving.
Voor de ontwikkeling van opties en keuzes met betrekking tot de toekomstige ruimtelijke inrichting is het noodzakelijk om goed zicht te hebben op de huidige ruimtelijke situatie en recente ontwikkelingen. De kaarten in deze atlas kunnen als onderlegger hiervoor dienen. Daarnaast zit de meerwaarde van kaarten in het inzichtelijk maken van complexe ruimtelijke vraagstukken voor bestuurders en beleidsmakers.
Omgevingsbeleid
De rijksvisie op de ruimtelijke ontwikkeling en een duurzame fysieke leefomgeving is samengevat in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). De NOVI loopt vooruit op de Omgevingswet en is tot stand gekomen in samenspraak met provincies, gemeenten, waterschappen en verantwoordelijke ministeries. Het uitgangspunt in de NOVI is dat ingrepen in de fysieke leefomgeving niet ‘los van elkaar plaatsvinden, maar in samenhang’. Volgens de NOVI kan de samenhang tussen ruimtelijke opgaven en maatschappelijke vraagstukken in regio’s en gebieden leiden tot beter geïntegreerde keuzes en duurzaam ruimtegebruik.
In de NOVI staan drie afwegingsprincipes centraal: 1) combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies, 2) de kenmerken en identiteit van het gebied centraal stellen, en 3) afwenteling naar andere gebieden en toekomstige generaties voorkomen.
De kaartlagen in de Atlas van de Regio kunnen helpen om ruimtelijke opties voor functiecombinaties (principe 1) en regionale kenmerken (principe 2), zoals bodem, landschap en watersystemen, te onderzoeken. De kaarten kunnen daarmee bijdragen aan regionale omgevingsagenda’s, regionale verstedelijkingsstrategieën en het onderzoek naar NOVI-gebieden die in het kader van de NOVI worden uitgewerkt.
