In omgevingsbeleid én planologisch onderzoek is veel aandacht voor het regionale schaalniveau. Daarbij is de regio steeds meer een plek waar blijvende opgaven (verstedelijking, bereikbaarheid en natuurontwikkeling) en nieuwe opgaven (energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie) samenkomen en met elkaar concurreren: om ruimte, om geld, om kwaliteit, om mensen. Maar wat is de regio eigenlijk? Daar is geen eenduidig antwoord op. De Regioatlas van het ministerie van BZK laat bijna 30 verschillende regionale indelingen zien. Regionale vraagstukken houden zich niet aan de bestuurlijke grenzen van bijvoorbeeld gemeenten of zelfs provincies. Regionale samenwerkingsverbanden verschillen dan ook per inhoudelijk vraagstuk en gaan soms ook dwars door provinciegrenzen heen. In de Atlas van de Regio kunnen uiteenlopende regiogrenzen over elkaar heen worden gelegd om te zien hoe de indelingen zich tot elkaar verhouden.
Ondanks de bestuurlijke complexiteit is het belangrijk om regionale samenwerking en regionale afstemming te bevorderen. Uiteindelijk moeten de grote transitieopgaven in de regio een plek gaan krijgen. Hierbij biedt samenwerking op regionaal schaalniveau een kans om nationale doelen en lokale belangen, verschillende actoren en lagen van overheden, en uiteenlopende sectorale opgaven met elkaar te verbinden.
Regio in de NOVI
In de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) wordt voor verschillende onderwerpen naar het regionale schaalniveau verwezen. Ook volgens de NOVI komen opgaven in toenemende mate in de regio samen en worden daar concrete keuzes gevraagd. ‘Opgaven kunnen beter worden vervuld naarmate de gezamenlijke overheden (Rijk, provincie, waterschappen, gemeenten) meer gebiedsgericht werken en daarin meer als één overheid opereren, en samen optrekken met bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en de inwoners van dit land. We verbreden daarom de bestaande Gebiedsagenda’s tot Omgevingsagenda’s en leggen daarin de gebiedsgerichte opgaven landsdekkend vast over de volle breedte van de NOVI. Zo komen we tot een breed gedragen aanpak, die de gemeentelijke en provinciale omgevingsvisies aan de NOVI koppelt’, aldus de NOVI. In het kader van de NOVI werkt het Rijk samen met regio’s aan regionale omgevingsagenda’s, regionale verstedelijkingsstrategieën en NOVI-gebieden.